Yatay Geçiş Nedir?

Yatay Geçiş, üniversite sınavı sonuçlarına göre bir programa yerleştirildikten belli bir dönem sonra, aynı ya da farklı bir bölüme ya da başka bir üniversitedeki bir bölüme geçmek isteyen öğrencilere belli kurallar çerçevesinde geçiş imkanı veren bir uygulamadır. 

Genel Şartlar:

• Puan Türü: Öğrencinin okuduğu program ile geçiş yapmak istediği programın puan türü farklı ise, sınava girdiği yıl geçiş yapacağı bölümün puan türünün hesaplanmış olması gerekmektedir (örneğin, TM1 den MF4 ‘de geçiş yapmak isteyen öğrencinin, sınava girdiği yıl MF4 puanının da hesaplanmış olması gerekir). 
• Not Ortalaması: Yatay geçiş yapmak için aranan ilk şart yüksek not ortalamasıdır. İstenen en düşük not ortalamasını üniversiteler kendisi belirler ve genelde en düşük ortalama 4.00 üzerinden 3.00 ile 3.50 arasında değişir. Yatay geçiş kontenjanlarının sınırlı olduğu düşünülürse, en yüksek ortalamaya sahip olan öğrencinin şansının daha yüksek olduğu görülür.
• Geçiş Zamanı: Öğrenciler en erken I. öğretim yılını tamamladıklarında yatay geçiş başvurusu yapabilir. Hazırlık ilk yıl sayılmaz, öğrencilerin not ortalamasının hesaplanabilmesi için bölümlerinde bir yılı tamamlamaları gerekir. Ön lisans programlarında (2 yıllık) ilk yarıyıl ya da son yarıyıl için; lisans programlarıda ise (4 yıllık) ilk yıl ya da son yıl için başvuru yapılamaz.
• Başvuru zamanı: Başvurular genellikle yaz aylarında yapılır. Her üniversite kendi başvuru tarihini belirler ve bunu web sitesinde yayınlar.
• Başvuru sayısı: Bir öğrenci 2 kez başvurabilir. Üniversitenin onayı olduğu sürece, bir kez reddedilen bir öğrenci bir sonraki yarıyılda da başvuru yapabilir. Bu kararlar tamamıyla üniversitelere bırakılmıştır. Normalde 2. başvuru, 2. öğretim yılı sonunda yapılır.
• Öğrenci Sayısı:  Bir bölüme yatay geçişle kaç öğrenci alınacağı genellikle o bölümün öğrenci kontenjanı ile orantılıdır. Bu oran % 5-10 arası olabilir. 100 kişilik bir kontenjanı olan bölüm 5 öğrenci alabilir. Bu sayılar da üniversiteler tarafından belirlenir ve açıklanır.
• Özel Durumlar: Kayıt dondurmuş olanlar yatay geçiş hakkını kaybetmez. Disiplin cezası almış öğrenciler yatay geçiş için başvuramaz.

ÖNEMLİ NOT: Yatay Geçiş için gereken asgari koşulları ve başvuruları değerlendirirken kullanılacak kriterleri Üniversitelerin Senatoları belirler . Başvurular, adayların genel not ortalaması, farklı puan türlerindeki programlara geçiş için öğrencinin sınava girdiği yıl o puan türünden aldığı puan ve eğer varsa geçmek istediği programın ortak derslerindeki başarısı dikkate alınarak, Üniversite Senatosu tarafından belirlenmiş kriterlere göre değerlendirilerek ayrılan kontenjana göre geçiş sağlanır. Bu nedenle yatay geçiş yapmayı düşünen öğrenciler geçiş yapmak istedikleri üniversitenin  açıklamalarını mutlaka takip etmelidirler. 

Yatay Geçiş Türleri:

Yatay geçişler, Kurumlar arası ya da Kurum içi olmak üzere iki türlü olabilir.

a.  Kurumlar Arası Yatay Geçiş:

Kurumlar arası yatay geçiş öğrencinin  kayıtlı olduğu üniversitenin bir programından, başka bir üniversitede aynı düzeydeki eşdeğer bir diploma programına geçiş yapması anlamına gelir (örneğin, ODTÜ Psikoloji bölümünden, Boğaziçi Psikoloji bölümüne geçiş).

I. Genel Şartlar:

• Kurumlar arası yatay geçiş için öğrencinin, kayıtlı olduğu programda bitirmiş olduğu dönemlere ait genel not ortalamasının en az 100 üzerinden 60 olması gerekir.

• Not ortalaması şartını sağlayamayan ancak merkezi yerleştirme puanı, geçiş yapmak istediği diploma programının taban puanına eşit veya yüksek olan adaylar da yatay geçiş başvurusunda bulunabilir. Bu şekilde başvuran adayların başvuruları not şartına göre başvuran adayların yerleştirmesi bittikten sonra boş kalan kontenjan olması halinde değerlendirilir.

• Tamamen veya kısmen yabancı dil ile eğitim yapan yükseköğretim kurumlarına yatay geçiş yapacak adayların: 

• 1. Geçiş yapacakları kurumun yapacağı yabancı dil yeterlilik sınavından başarı sağlamaları ya da

• 2. Ulusal veya uluslararası geçerliliği bulunan yabancı dil sınavlarından (TOEFL, IELTS gibi) geçiş yapacakları kurumun belirlediği başarı düzeyinde bir puan almaları gerekir. 

II. Hangi Kurumlar Arasında Yatay Geçiş Olabilir?

1. Açıköğretim ya da Uzaktan Eğitim Programlarından Normal Öğretime Yatay Geçiş Yapılabilir.

Şartları: Öğrencinin öğrenim görmekte olduğu programdaki genel not ortalamasının 100 üzerinden en az 80 olması gerekir. Ya da öğrencinin kayıt olduğu yıldaki merkezi yerleştirme puanının, geçmek istediği üniversitenin diploma programının o yılki taban puanına eşit veya yüksek olması gerekir.

2. Açıköğretim ya da Uzaktan Eğitim Programları Arasında Yatay Geçiş Yapılabilir.

3. Birinci veya İkinci Öğretim Programlarından Açık veya Uzaktan Eğitim Programları Arasında Yatay Geçiş Yapılabilir.

Şartları: Geçilen programın ücretini ödemek gerekir.

4. İkinci Öğretim Programları Arasında Yatay Geçiş Yapılabilir.

Şartları: Bir ikinci öğretimden sadece ikinci öğretim diploma programlarına geçiş yapılabilir. Ancak ikinci öğretim diploma programlarından başarı bakımından bulunduğu sınıfın ilk % 10’una girerek bir üst sınıfa geçen öğrenciler birinci öğretim diploma programlarına kontenjan dahilinde yatay geçiş yapabilirler. 

5. Merkezi Yerleştirme ile Öğrenci Alan Bir Programdan Özel Yetenek Sınavı ile Öğrenci Alan Bir Programa Yatay Geçiş Yapılabilir.

Şartları: Öğrencinin genel not ortalamasının ya da merkezi yerleştirmeden aldığı puanın yeterlilik göstermesinin yanı sıra öğrencinin özel yetenek sınavında da başarılı olması gerekir. Ayrıca özel yetenek sınavı ile öğrenci alınan diploma programlarından, merkezi yerleştirme ile öğrenci alan diploma programlarına yatay geçiş yapılamaz. 

6. Türk Silahlı Kuvvetleri ve Polis Akademisi ile Diğer Yükseköğretim Kurumları Arasında Yatay Geçiş Yapılabilir.

Şartları:

• Türk Silahlı Kuvvetleri ile Polis Akademisi ve bağlı yükseköğretim kurumlarında ön lisans ve lisans düzeyinde öğretime devam eden öğrenciler kendi özel kanunlarınca düzenlenen hükümler çerçevesinde ve bu yönetmeliğin konuyla ilgili hükümlerine uygun olarak diğer yükseköğretim kurumlarına yatay geçiş yapabilirler.

• Bu kurumlardan Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliğinin 10. maddesinde sayılan fiiller nedeniyle başarısızlık veya disiplinsizlik nedeniyle ilişiği kesilenler diğer yükseköğretim kurumlarına yatay geçiş için başvuramazlar. Diğer sebeplerle ilişiği kesilen öğrenciler, ilişiklerinin kesildiği tarihten itibaren iki yıl içinde diğer yükseköğretim kurumlarına geçiş için başvurabilir. 

• Bu başvurular, kurumlar arası yatay geçiş hükümlerine göre değerlendirilir.

7. Yurdışındaki Yükseköğretim Kurumları ile Türkiye’deki Yükseköğretim Kurumları Arasında Yatay Geçiş Yapılabilir.

Şartları:

• Üniversite senatoları, yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarından yapılacak yatay geçişler için de kontenjan belirler. Tüm yükseköğretim kurumlarının yurtdışı öğrenci kontenjanları ile başvuru şartları ve değerlendirme takvimi  YÖK’ün internet sayfasında ilan edilir.

• Öğrencinin yatay geçiş yapmak istediği yükseköğretim kurumundaki diploma programının ilgili sınıfına öğrenci kabulündeki taban puana sahip öğrenciler, yurtdışında yükseköğrenim gördüğü tüm derslerden başarı şartı aranmaksızın yatay geçiş başvurusu yapabilir. Bu yolla başvuran öğrencilerin yatay geçiş başvurusu üniversite senatosu tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde yurt dışı yatay geçiş kontenjanı kapsamı dışında değerlendirilir.

• Öğrencinin yurtdışında öğrenim gördüğü yükseköğretim kurumunun ve eğitimin yapıldığı programın ön lisans veya lisans diploması programının, yatay geçiş için başvurduğu ön lisans veya lisans diploma programına eşdeğerliğinin ilgili üniversite tarafından kabul edilmesi gerekir.

• Öğrenci Türkiye’de YGS ya da LYS’ye girmemişse, aşağıdaki belgeler de yatay geçiş başvurularında kabul edilmektedir:

                    * SAT 1 (Minimum 1000 puan)

                    * ACT (Minimum 21 puan)

                    * Abitur

                    * Fransız Bakaloryası

                    * GCE A Level Sertifikası (Minimum 2 ders)

                    * Uluslararası Bakalorya (International Baccalaureat IB)

                    * Avusturya Matura Diploması (Matura Reifezeugnis)

b. Kurum İçi Yatay Geçiş:

Öğrenciler kayıtlı oldukları üniversite içinde ilgili bölümler arasında da belli şartları yerine getirdikleri takdirde yatay geçiş yapabilirler. 

I. Genel Şartlar:

• Bir fakülte, yüksekokul, konservatuvar veya meslek yüksekokulunun kendi bünyesindeki veya aynı üniversite içinde yer alan diğer fakülte, yüksekokul, konservatuvar veya meslek yüksekokulunun bünyesindeki eşdeğer düzeyde diploma programlarına ilgili yönetim kurulu tarafından belirlenen kontenjanlar dahilinde yatay geçiş yapılabilir.

• Aynı yükseköğretim kurumunda, aynı programlarda birinci öğretimden, ikinci öğretime kontenjan sınırlaması olmaksızın geçiş yapılabilir.

• Yetenek sınavı ile girilen programlara geçişte, diğer şartların yanı sıra yetenek sınavında da başarılı olma şartı aranır. 

• Üniversite bünyesindeki aynı düzeyde fakat farklı puan türü ile öğrenci kabul eden diploma programları arasında yatay geçiş başvurusu yapılabilmesi için, öğrencinin merkezi sınava girdiği yıl itibarıyla geçmek istediği diploma program için geçerli olan puan türünde aldığı merkezi yerleştirme puanının, geçmek istediği diploma programına eşdeğer yurt içindeki diğer üniversitelerin diploma programlarının en düşük taban puanından az olmaması şartı aranır. 

• Vakıf üniversitelerinin bir programında burslu kontenjan dahilinde öğrenim görmekte olan öğrenciler yatay geçiş yaptıklarında burslarından feragat etmiş olurlar.